Za očuvanje bošnjačkog identiteta i bolje odnose tri države
Bošnjačko nacionalno vijeće u Srbiji, Bošnjački savjet Crne Gore i Vijeće kongresa bošnjačkih intelektualaca iz Bosne i Hercegovine potpisali su, u Sarajevu, 28. juna, Deklaraciju o položaju i pravima Bošnjaka u Sandžaku (Crnoj Gori i Srbiji) i odnosima sa Bosnom i Hercegovinom. Deklaraciju su u ime ovih organizacija potpisali predsjednik BNV Esad Džudžević, predsjednk VKBI prof. dr. Nedžad Mulabegović i predsjednik Bošnjačkog savjeta Crne Gore akademik prof. dr. Šerbo Rastoder.
Pozivajući se na međunarodne standarde i dokumenta u oblasti zaštite ljudskih i nacionalnih prava pripadnika nacionalnih zajednica, Deklaracijom su se predstavnici tri vijeća obavezali na zajednički rad na planu zaštite, unapređenja i prezentiranja bošnjačkog kulturnog identiteta, saradnju u cilju očuvanja, jačanja i izgradnje jedinstvenih institucija Bošnjaka iz Bosne i Hercegovine i Sandžaka (Crne Gore i Srbije), kao i zajednički nastup prema vladinim i nevladinim institucijama u državama u kojima žive, te organima i tijelima Savjeta Evrope i UN.
Deklaracijom se, između ostalog, podržava integritet, suverenitet i međunarodno-pravni subjektivitet država: Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Republike Srbije, a od nadležnih državnih organa traži potpuno rasvjetljavanje i procesuiranje odgovornih za agresiju i genocid nad bošnjačkim narodom u Bosni i Hercegovini, kao i sudsko procesuiranje lica odgovornih za kršenje ljudskih prava, zločine protiv čovječnosti, te kršenja međunarodnog prava – posebno nad Bošnjacima u Crnoj Gori i Srbiji tokom 90-tih godina XX stoljeća. Osim toga, Deklaracijom se od vlada Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Republike Srbije zahtijeva realizacija programa održivog povratka izbjeglih, raseljenih i prognanih Bošnjaka, posebno u pogranična područja opština Priboj i Pljevlja, kao i na prostorima Istočne Bosne, Hercegovine i Posavine, uz dostojno obilježavanje stratišta bošnjačkim žrtvama, kao baznim preduslovom za uspostavljanje iskrenih međunacionalnih i međudržavnih odnosa država regiona.
Posebno, Deklaracijom se ističe stav da u procesu decentralizacije i regionalizacije, a u skladu sa pozitivnim iskustvima Evropske unije, sandžačke opštine u Crnoj Gori i Srbiji treba da budu posebne administrativne oblasti, odnosno regionalne samouprave u granicama Crne Gore i Srbije, s pravom na uspostavljanje prekogranične regije Sandžak, te pozivaju svi Bošnjaci, kao i svi legitimni predstavnici bošnjačkog naroda u institucijama sistema, na postizanje bošnjačkog konsenzusa i zajedništva u pitanjima i oblastima od zajedničkog interesa u cilju umrežavanja bošnjačkih nacionalnih institucija, organizacija i pojedinaca.
Potpisnici Deklaracije se, također, odlučno protive procesu rehabilitacije profašističkog četničkog pokreta, koji duboko uznemirava i vrijeđa sve narode sa prostora bivše Jugoslavije, koji temeljne vrijednosti grade na bazi antifažizma, a posebno bošnjački narod koji je doživio masovne pokolje, stradanja i protjerivanja tokom proteklih ratova.
Što se tiče položaja Bošnjaka u državama u kojima imaju status nacionalne manjine, odnosno manjinskog naroda, potpisnici Deklaracije smatraju da se on treba urediti u skladu sa savremenim međunarodnim standardima ili na principima reciprociteta, uz potpunu primjenu uživanja kolektivnih identitetskih prava garantovanih dokumentima UN, Savjeta Evrope, kao i ustavima i zakonima država u kojima žive, posebno u sljedećim oblastima službene i javne upotrebe bosanskog jezika i pisma; prava na obrazovanje na bosanskom jeziku i pismu; prava na informisanje na bosanskom jeziku i pismu i prava na zaštitu i unapređenje bošnjačkog kulturnog nasljeđa.
Deklaracijom se podržava jedinstvo unutar Islamskih zajednica i njihovo funkcionisanje na principima autonomije, sekularizma i usaglašenosti prostora državne i duhovne jurisdikcije, te pozivaju svi Bošnjaci, kao i svi legitimni predstavnici bošnjačkog naroda u institucijama sistema, na postizanje bošnjačkog konsenzusa i zajedništva u pitanjima i oblastima od zajedničkog interesa u cilju umrežavanja bošnjačkih nacionalnih institucija, organizacija i pojedinaca.
Predsjednik Bošnjačkog nacionalnog vijeća u Srbiji Esad Džudžević i predsjednik Vijeća bošnjačkih intelektualaca Bosne i Hercegovine prof. dr. Nedžad Mulabegović istakli su da je ova deklaracija od historijskog značaja za cjelokupan bošnjački narod na prostoru jugoistočne Evrope, te da je njena posebna težina institucionalizacija odnosa između dijelova naroda koji žive na prostorima nekoliko posebnih država.
Deklaracija će posebno doprinjeti miru, stabilnosti i učvršćenju saradnje među državama u kojima danas u najvećem broju žive Bošnjaci na prostoru Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Srbije, i njihovom putu ka punopravnom članstvu u Evropskoj uniji, istakli su Džudžević i Mulabegović u izjavama za medije nakon potpisivanja Deklaracije.
Izvor: bnv.ogr.rs
